Dernek Beyannamesi Nedir ve Ne Zaman Verilir?

Türkiye’de bir derneğin resmi ve şeffaf şekilde faaliyet gösterebilmesi için belirli yasal yükümlülükleri yerine getirmesi gerekir. Bu yükümlülüklerin en önemlilerinden biri dernek beyannamesi hazırlamak ve ilgili kamu kurumlarına zamanında iletmektir. Dernek beyannamesi, derneğin yıllık faaliyetlerinin, gelir-gider bilgilerinin ve genel işleyişinin resmi bir rapor hâlinde özetlenmesini sağlar. Bu yazıda, dernek beyannamesinin ne olduğu, ne zaman verildiği, nasıl hazırlandığı ve DERBİS üzerinden nasıl gönderildiği ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.

Dernek Beyannamesi Nedir?

Dernek beyannamesi, derneklerin bir yıl boyunca gerçekleştirdiği tüm faaliyetleri, mali bilgileri ve genel durumlarını içeren resmi yıllık rapordur. Dernekler Kanunu ve Dernekler Yönetmeliği gereğince her dernek, faaliyetlerinin şeffaflığını ve denetlenebilirliğini sağlamak amacıyla bu beyannameyi hazırlamak zorundadır.

Bu beyanname, EK-21 formu olarak bilinen standart bir belge üzerinden doldurulur ve derneklerin faaliyetleri hakkındaki tüm rakamsal ve bilgi içerikli verilerin devlet kayıtlarında güncel tutulmasını sağlar. Dolayısıyla dernek beyannamesi, hem derneklerin kendi iç düzeni hem de kamu denetimi açısından kritik bir işlev taşır.

Dernek Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Dernek beyannamesi her yıl düzenli olarak hazırlanmalı ve şu zaman aralığında teslim edilmelidir:

• Dönemi kapsayan yıl: Bir önceki takvim yılı (1 Ocak – 31 Aralık arası)
• Son gönderim tarihi: İçinde bulunulan yılın 30 Nisan günü mesai bitimine kadar

Bu süre tüm Türkiye’deki dernekler için geçerlidir.

Eğer dernek beyannamesi zamanında teslim edilmezse, derneğe idari para cezası uygulanır ve bazı durumlarda dernek hakkında inceleme yapılabilir. Bu nedenle beyannamenin düzenli şekilde tutulması ve zamanında iletilmesi, her derneğin en önemli yıllık sorumluluklarından biridir.

Dernek Beyannamesi Nasıl Hazırlanır?

Dernek beyannamesi hazırlama süreci, derneğin yıllık faaliyetlerinin doğru ve tam şekilde kayıt altına alınmasını gerektirir. Beyanname hazırlanırken tüm bilgiler EK-21 formundaki bölümlere uygun şekilde girilmelidir.

Aşağıda dernek beyannamesinin hazırlanma aşamaları detaylı biçimde açıklanmıştır:

1. Genel Bilgilerin Hazırlanması

Bu bölümde şu bilgiler yer alır:

• Derneğin adı ve adresi
• Derneğin faaliyet alanı
• Derneğin mevcut durumu
• Şube veya temsilcilik bilgileri

Bilgilerin tüzükle uyumlu olması şarttır.

2. Üye Sayısının Güncellenmesi

Dernek beyannamesi hazırlarken yıl içerisindeki üye hareketlerini eksiksiz belirtmek gerekir:

• Yıl içinde kaç kişi üye oldu?
• Kaç kişi ayrıldı?
• Toplam üye sayısı kaç?

Üye kayıt defterinin düzenli tutulması bu aşamayı kolaylaştırır.

3. Faaliyetlerin Raporlanması

Dernek yıl boyunca hangi faaliyetleri yürüttüyse, hepsi beyannamede ayrıntılı şekilde yer almalıdır:

• Sosyal sorumluluk projeleri
• Yardım organizasyonları
• Eğitim programları ve seminerler
• Kampanyalar
• Toplantılar

Faaliyetlerin açık ve anlaşılır şekilde belirtilmesi önemlidir.

4. Mali Bilgilerin Düzenlenmesi

Dernek beyannamesi mali şeffaflığın temel aracıdır. Bu bölümde şu bilgiler bulunur:

• Aidat gelirleri
• Bağışlar
• Sponsorluklar
• Etkinlik gelirleri
• Gider kalemleri
• Yıl sonu varlık durumu
• Kasada veya bankada bulunan para miktarı

Tüm mali işlemler vezne defteri, gelir-gider defteri ve banka kayıtları ile uyumlu olmalıdır.

5. Yönetim ve Denetim Kurulu Bilgileri

Beyannamede ayrıca şu bilgiler istenir:

• Yönetim kurulu listesi
• Denetim kurulu listesi
• Yıl içinde meydana gelen görev değişiklikleri

Değişiklikler DERBİS üzerinde de güncellenmelidir.

Dernek Beyannamesi Hangi Bilgileri İçerir? (Madde Madde)

Bir dernek beyannamesinde şu bilgiler yer alır:

• Derneğin kimlik ve adres bilgileri
• Organlarda yapılan değişiklikler
• Şube/temsilcilik durumu
• Üye giriş-çıkış sayıları
• Derneğin yıllık faaliyet özeti
• Gelir ve gider kalemleri
• Yıllık bütçe sonuçları
• Demirbaş ve taşınmaz bilgiler
• Yurt içi ve yurtdışı bağlantılı faaliyetler
• Yıl sonu varlık toplamı

Bu bilgiler bir araya getirildiğinde derneğin yıllık kurumsal profili oluşur.

DERBİS Üzerinden Dernek Beyannamesi Nasıl Gönderilir? (Adım Adım)

Günümüzde dernek beyannamesi tamamen dijital ortamda, DERBİS (Dernekler Bilgi Sistemi) üzerinden gönderilmektedir.

Aşağıdaki adımları takip ederek beyannamenizi kolayca iletebilirsiniz:

1. DERBİS’e Giriş Yapın

• https://derbis.dernekler.gov.tr adresine girilir.
• Yetkili yönetim kurulu üyesi veya dernek başkanı e-Devlet yada derbis şifresi ile giriş yapar.

2. “Yıllık Beyanname” Menüsünü Açın

Sol menüde bulunan “Beyanname İşlemleri” bölümüne tıklanır.

3. Yeni Beyanname Oluşturun

Sistem otomatik olarak son yıla ait boş beyanname formunu açar.

4. Tüm Bilgileri Doldurun

Formdaki bilgileri şu sırayla girin:

• Üye hareketleri
• Faaliyet bilgileri
• Gelir çizelgesi
• Gider çizelgesi
• Varlık listesi
• Organ bilgileri

Eksik olan bölüm varsa sistem uyarı verir.

5. Kaydedin ve Kontrol Edin

“Teyit” veya “Kontrol Et” seçenekleri ile bilgiler doğrulanır.

6. Onaylayarak Gönderin

“Onayla” butonuna tıklayarak beyannamenizi mülki idareye dijital olarak iletebilirsiniz.

Ekstra evrak teslimine gerek yoktur.

Özetle, dernek beyannamesi, derneklerin yıllık faaliyetlerini ve mali durumunu resmi kayıtlara işlemek için hazırladığı zorunlu bir rapordur. Zamanında ve doğru şekilde düzenlenen bir dernek beyannamesi, hem derneğin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlar hem de şeffaf bir yönetim anlayışının göstergesidir. DERBİS üzerinden yapılabilen dijital beyanname işlemleri, süreci oldukça kolaylaştırmaktadır.

Dernek Tüzüğü Nasıl Hazırlanır ve Hangi Maddeleri İçermelidir?

Bir topluluğu resmi ve yasal bir kimliğe kavuşturmanın en önemli adımı dernek kurmak ve bu süreçte doğru hazırlanmış bir tüzük oluşturmaktır. Dernek tüzüğü, bir derneğin işleyişini, amaçlarını, kurallarını ve yönetim şeklini belirleyen temel belgedir. Hem kuruluş aşamasında hem de ilerleyen yıllarda dernek faaliyetlerinin düzenli yürütülmesi için titizlikle hazırlanmalıdır. Bu yazıda, dernek tüzüğünün nasıl hazırlanacağı ve hangi maddeleri içermesi gerektiği detaylı biçimde ele alınmaktadır.

Dernek Kurmak İçin Tüzük Hazırlamanın Önemi

Dernek kurmak isteyenler için tüzük, adeta derneğin anayasasıdır. Tüzük olmadan derneğin resmen kurulması mümkün değildir. Ayrıca tüzük, olası anlaşmazlıkların çözümünde ve resmi denetimlerde en önemli başvuru kaynağıdır. Bu nedenle tüzüğün açık, anlaşılır ve yasalara uygun biçimde hazırlanması son derece önemlidir.

Dernek Tüzüğünün Hazırlanma Süreci

Dernek kurmak için hazırlanan tüzük, kurucu üyeler tarafından ortak kararla belirlenir ve her sayfası imzalanır. Hazırlık sürecinde Dernekler Yönetmeliği ve Türk Medeni Kanunu’na uygun hareket edilmelidir. Tüzüğün sade bir dille yazılması, maddelerin net ifadeler içermesi ve yoruma açık olmaması gerekir. Kurucu üyeler arasında görev dağılımı yapılırken de tüzük maddeleri esas alınır.

Dernek Tüzüğü Hangi Maddeleri İçermelidir?

Bir dernek tüzüğünün içermesi zorunlu olan temel bölümler şunlardır:

a) Derneğin Adı, Merkezi ve Amaçları

Tüzüğün ilk bölümünde derneğin adı, kısa adı ve adresi yer almalıdır. Ardından derneğin amacı, faaliyet alanı ve bu amaca ulaşmak için yapacağı çalışmalar açıkça belirtilir. Dernek kurmak isteyenler için en kritik nokta, amacın yasal sınırlar içinde olmasıdır.

b) Üyelik Şartları ve Üyelik Türleri

Derneğe nasıl üye olunacağı, üyelikten çıkış ve çıkarılma şartları, üyelerin hak ve sorumlulukları detaylandırılmalıdır. Ayrıca fahri üyelik veya onursal üyelik gibi özel statüler varsa bunlar da tüzükte yer almalıdır.

c) Dernek Organları ve Görevleri

Dernek kurmak için belirlenmesi gereken en önemli maddelerden biri de dernek organlarıdır. Genellikle derneklerde şu organlar bulunur:

• Genel kurul
• Yönetim kurulu
• Denetim kurulu

Bu organların görevleri, yetkileri, seçim usulleri ve çalışma şekilleri tüzükte ayrıntılı şekilde yazılmalıdır.

d) Gelir Kaynakları ve Mali İşleyiş

Derneğin gelir kaynakları (aidatlar, bağışlar, etkinlik gelirleri vb.) tüzükte açıkça belirtilmelidir. Ayrıca gelir-gider işlemlerinin nasıl yürütüleceği, defterlerin nasıl tutulacağı ve mali denetim süreçleri de yer alır.

e) Genel Kurul Toplantıları

Genel kurulun ne zaman, nasıl ve hangi çoğunlukla toplanacağı açıkça ifade edilmelidir. Olağan ve olağanüstü toplantılar için farklı maddeler hazırlanabilir.

f) Tüzük Değişikliği ve Derneğin Feshi

Tüzüğün nasıl değiştirilebileceği ve derneğin hangi koşullarda feshedilebileceği belirtilmelidir.

Özetle, dernek kurmak isteyenlerin hazırlayacağı tüzük; derneğin adından mali işleyişine, organlarından amaçlarına kadar birçok unsuru içermelidir. Doğru hazırlanmış bir tüzük, derneğin uzun vadeli sağlıklı bir şekilde faaliyet göstermesini sağlar. Eğer tüzük maddeleri açık, net ve mevzuata uygun şekilde yazılırsa dernek kurmak süreci çok daha hızlı ve sorunsuz ilerler.

Dernek Nasıl Kurulur ve Süreç Hangi Aşamalardan Oluşur?

Türkiye’de toplumsal, kültürel veya mesleki amaçlarla bir araya gelmek isteyen kişiler için en önemli örgütlenme biçimi derneklerdir. Yeni bir dernek kurmak isteyenlerin en çok merak ettiği konu ise “Dernek nasıl kurulur?”, “Dernek açma şartları nelerdir?” ve “Dernek kuruluş adımları nasıl ilerler?” sorularıdır. Bu rehberde, sıfırdan bir dernek kurmak için gereken tüm işlemleri anlaşılır şekilde bulabilirsiniz.

Dernek Nasıl Kurulur? İlk Aşama: Amaç ve Tüzük Belirleme

Bir dernek kurmanın temel şartı, aynı amaç doğrultusunda bir araya gelen en az yedi kişi olmasıdır. Dernek kurmak için herhangi bir sermaye zorunluluğu bulunmaz. Ancak güçlü bir başlangıç için derneğin amacı ve faaliyet alanı net belirlenmelidir. Çünkü dernek tüzüğü hazırlanırken tüm bu amaçlar açıkça yazılmalıdır.

Dernek kurulum sürecinin temelini oluşturan tüzük; üyelik şartlarını, organları, gelir kaynaklarını, seçim dönemlerini ve çalışma usullerini içermelidir. Bu nedenle dernek tüzüğü, kuruluş sürecinin en kritik aşamasıdır.

Dernek Açma Şartları Nelerdir? (Güncel Şartlar)

Bir dernek kurmak isteyenlerin karşılaması gereken temel dernek açma şartları şunlardır:

• En az 7 gerçek veya tüzel kişi
• 18 yaşını doldurmuş ve medeni haklarına sahip bireyler
• Dernek kurma hakkından yoksun olmamak
• Hazırlanmış bir dernek tüzüğü
• Kurucu üyelerin imzalı beyanları
• Dernek adının başka bir dernekle aynı olmaması

Bu şartlar sağlandığında dernek kurma işlemi yasal olarak mümkün hâle gelir.

Dernek Kuruluş Adımları (Adım Adım Kuruluş Rehberi)

Aşağıdaki liste, Google tarafından kolay taranabilir formatta optimize edilmiştir ve aranan “dernek kuruluş adımları” anahtar kelimesini içermektedir:

1. Dernek Amacını Belirlemek

Kurulacak derneğin hedef kitlesi, faaliyet alanı ve yapacağı çalışmalar netleştirilir.

2. Dernek Tüzüğünü Hazırlamak

Tüzük; derneğin işleyişini, organlarını ve kurallarını belirleyen en önemli belgedir.

3. Kurucu Üye Bilgilerini Toplamak

Kurucu üyelerin kimlik fotokopileri ve imzalı kurucu beyanları hazırlanır.

4. Kuruluş Belgelerini Dernekler Müdürlüğüne Vermek

Tüzük ve ek belgeler İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’ne teslim edildiğinde dernek resmen kurulmuş olur.

5. İlk Genel Kurulun Yapılması

Kuruluş sonrası belirli süre içinde ilk genel kurul toplanarak yönetim ve denetim kurulları seçilir.

6. Derneğin Defter ve Kayıt Sisteminin Oluşturulması

Karar defteri, üye kayıt defteri, işletme hesabı defteri gibi zorunlu defterler düzenli tutulmalıdır.

Dernek Nasıl Kurulur? Süreçten Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dernek kurulduktan sonra faaliyetlerin tüzüğe uygun yürütülmesi, gelir–gider kayıtlarının düzenli tutulması ve yıllık beyannamelerin zamanında verilmesi önemlidir. Aksi hâlde idari yaptırımlar söz konusu olabilir.

Dernek Kurmak Sandığınızdan Daha Kolay

Bu rehberde dernek nasıl kurulur, dernek kuruluş adımları ve dernek açma şartları konusunda tüm kritik başlıkları öğrendiniz. Doğru hazırlık ve eksiksiz belgelerle dernek kurma süreci oldukça hızlı tamamlanabilir.